فیبوناچی چیست و در بازار فارکس چه کاربردی دارد؟

اندیکاتور فیبوناچی یکی از محبوبترین و کاربردی‌ترین ابزارهای معامله گری در فارکس است. این اندیکاتور بر پایه یک اصل مهم در ریاضی است که در حوزه های دیگر نیز قابل مشاهده است.  این ابزار با سایر اندیکاتورها و اسیلاتورها ترکیب می‌شود و برای تحلیل نمودار به کار گرفته می شود. در این مقاله قصد داریم به طور کامل به معرفی فیبوناچی و نحوه‌ی کاربرد آن بپردازیم. پس تا پایان با ما همراه باشید.

 

فیبوناچی چیست؟

فیبوناچی نام دنباله عددی مشهوری است که اولین بار در قرن 12 توسط لئوناردو دی پیزا، ریاضیدان ایتالیایی، کشف شد. این دنباله به شکلی شگفت‌انگیز در پدیده‌های طبیعی، هنر، و حتی بازارهای مالی دیده می‌شود.  دنباله فیبوناچی از اعدادی تشکیل شده که هر عدد حاصل جمع دو عدد قبلی خود است. این رابطه ساده و در عین حال شگفت‌انگیز تا بی‌نهایت ادامه پیدا می‌کند. به‌عنوان مثال:
0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21…

در دنیای مالی، سطوح فیبوناچی به عنوان نقاط عطف حیاتی در تغییر روند بازار شناخته می‌شوند. معامله‌گران از این سطوح برای شناسایی بهترین نقاط حمایت و مقاومت و ورود و خروج در معاملات استفاده می‌کنند. جذابیت فیبوناچی در این است که ترکیبی از علم ریاضیات و روانشناسی بازار را در خود جای داده و تحلیلی دقیق‌تر از رفتار قیمت ارائه می‌دهد.

 

 انواع سطوح فیبوناچی

1. سطوح فیبوناچی بازگشتی

فیبوناچی بازگشتی یکی از ابزارهای پرکاربرد در تحلیل تکنیکال است که به معامله‌گران کمک می‌کند نقاط کلیدی حمایت و مقاومت را شناسایی کنند. این سطوح نشان‌دهنده مناطقی هستند که احتمال بازگشت قیمت یا اصلاح روند در آن‌ها بیشتر است. این ابزار بر پایه دنباله ریاضی فیبوناچی طراحی شده و نسبت‌های کلیدی حاصل از آن، در بازارهای مالی برای پیش‌بینی نقاط احتمالی بازگشت قیمت استفاده می‌شوند.

 

 

• نسبت‌های کلیدی فیبوناچی

خطوط بازگشتی فیبوناچی با تقسیم فاصله عمودی میان بالاترین قیمت (High) و پایین‌ترین قیمت (Low) بر نسبت‌های کلیدی فیبوناچی مانند 23.6%، 38.2% و 61.8% ترسیم می‌شوند.

سطح 50.0% نیز گرچه جزو نسبت‌های اصلی فیبوناچی نیست، اما به دلیل رفتار قیمتی اغلب در تحلیل‌ها استفاده می‌شود. به‌طور معمول، قیمت دارایی پیش از ادامه روند اصلی خود، حدود 50% از حرکت قبلی خود را اصلاح می‌کند.

 

• چگونه خطوط فیبوناچی را رسم کنیم؟

نرم‌افزارهای پیشرفته تحلیل تکنیکال مانند متاتریدر و تریدینگ ویو فرآیند رسم خطوط فیبوناچی را ساده کرده‌اند. شما می‌توانید تنها با چند کلیک این خطوط را روی نمودار رسم کنید:

 

در روند صعودی:

ابزار فیبوناچی را انتخاب کرده، پایین‌ترین قیمت (Low) را مشخص کنید و نشانگر را به سمت بالاترین قیمت (High) بکشید. نرم‌افزار به‌صورت خودکار نسبت‌های کلیدی مانند 61.8%، 50.0% و 38.2% را روی نمودار نمایش می‌دهد.

در روند نزولی:

ابزار فیبوناچی را انتخاب کرده، بالاترین قیمت (High) را مشخص کنید و نشانگر را به سمت پایین‌ترین قیمت (Low) بکشید. این ابزار نیز همان سطوح کلیدی را برای شناسایی نقاط بازگشتی در یک روند نزولی نشان می‌دهد.

برای افزایش دقت، معامله‌گران می‌توانند از الگوهای دابل تاپ (دو سقف متوالی) یا دابل باتم (دو کف متوالی) به‌عنوان نقاط مرجع بالاترین و پایین‌ترین قیمت استفاده کنند.

 

اهمیت سطوح فیبوناچی در معاملات

سطوح فیبوناچی بازگشتی معمولاً نقاط احتمالی را مشخص می‌کنند که در آن‌ها قیمت ممکن است متوقف شود، روند خود را اصلاح کند یا حتی تغییر جهت دهد. معامله‌گران از این سطوح برای تعیین بهترین نقاط ورود و خروج، تنظیم استاپ‌لاس (Stop Loss) و مدیریت ریسک استفاده می‌کنند.

 

این سطوح هنگام ترکیب با دیگر ابزارهای تحلیل تکنیکال، مانند اندیکاتور RSI، MACD یا الگوهای شمعی ژاپنی، دقت تحلیل را به‌شدت افزایش می‌دهند. نسبت 61.8% که به‌عنوان نسبت طلایی شناخته می‌شود، معمولاً مهم‌ترین سطح در شناسایی نقاط برگشت قیمت محسوب می‌شود.

 

بیشتر بخوانید: 10تا از بهترین اندیکاتورهای فارکس تا ۲۰۲۴ به نظر کاربران

 

2. سطوح فیبوناچی اکستنشن (گسترشی)

در حالی که سطوح بازگشتی فیبوناچی (Retracement) بیشتر برای تعیین نقاط احتمالی بازگشت قیمت پس از اصلاح یا حرکت قیمت به کار می‌روند، سطوح فیبوناچی اکستنشن (Extension) ابزارهایی برای تعیین اهداف قیمتی در آینده هستند. این سطوح به معامله‌گران کمک می‌کنند تا مناطقی را شناسایی کنند که احتمال توقف حرکت قیمت در آن‌ها وجود دارد، به‌ویژه پس از بازگشت از یک اصلاح قیمتی.

 

 

سطوح اصلی فیبوناچی اکستنشن عبارتند از:

• 161.8%
• 261.8%
• 423.6%

به‌عنوان مثال، اگر قیمت پس از یک حرکت اصلاحی ناشی از فیبوناچی بازگشتی، مجدداً وارد روند صعودی یا نزولی شود، سطوح اکستنشن می‌توانند به‌عنوان اهداف احتمالی برای قیمت بعدی مورد استفاده قرار گیرند. این ویژگی به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا نقاط خروج از معاملات را با دقت بیشتری تنظیم کرده و همچنین موقعیت‌های جدید معاملاتی را برنامه‌ریزی کنند.

سطوح اکستنشن به‌ویژه زمانی مفید هستند که سطوح حمایت و مقاومت قبلی شکسته شده باشند و بازار در حال ورود به یک روند یا فاز جدید باشد. برای مثال، در یک روند صعودی قوی که سطوح قبلی دیگر نقشی در مهار قیمت ندارند، اکستنشن می‌تواند اهداف بعدی را به‌دقت تعیین کند. معامله‌گران با استفاده از این ابزار می‌توانند نه‌تنها حرکات قیمت را بهتر پیش‌بینی کنند، بلکه استراتژی‌های معاملاتی خود را نیز بهینه کنند.

• نحوه رسم سطوح فیبوناچی اکستنشن

این ابزار با استفاده از نرم‌افزارهای تحلیل تکنیکال مانند متاتریدر و تریدینگ ویو قابل اجراست. کافی است ابزار Fibonacci Extension را انتخاب کرده و نقاط شروع و پایان روند، همراه با نقطه اصلاحی (pullback) را مشخص کنید. سپس خطوط اکستنشن به‌صورت خودکار رسم خواهند شد. این خطوط سطح‌هایی هستند که نشان‌دهنده اهداف قیمتی بالقوه بازار هستند.

 

3. فیبوناچی زمانی

فیبوناچی زمانی (Fibonacci Time Zones) نوع دیگری از ابزارهای فیبوناچی است که به‌جای تمرکز بر قیمت، به تحلیل زمان و بررسی چرخه‌های زمانی بازار می‌پردازد. این ابزار به معامله‌گران کمک می‌کند تا زمان‌های احتمالی تغییر روند قیمت را پیش‌بینی کنند.

 

 

در فیبوناچی زمانی، از نسبت‌های کلاسیک فیبوناچی مانند 38.2%، 50%، 61.8%، 100% و… برای تعیین چرخه‌های زمانی استفاده می‌شود. این نسبت‌ها با استفاده از خطوط عمودی روی نمودار نمایش داده می‌شوند و زمان‌های کلیدی را برای تحلیل‌گر مشخص می‌کنند.

• کاربرد فیبوناچی زمانی

فیبوناچی زمانی بیشتر برای تشخیص دوره‌های بازگشت قیمت یا شناسایی نقاط مهم زمانی که ممکن است بازار در آن واکنش نشان دهد، به کار می‌رود. معامله‌گران معمولاً از آن برای پیش‌بینی زمان‌های احتمالی شروع یا پایان یک روند، اصلاح یا شتاب گرفتن حرکت قیمت استفاده می‌کنند.

• نحوه رسم خطوط فیبوناچی زمانی

این ابزار نیز در نرم‌افزارهای معاملاتی پیشرفته در دسترس است. برای رسم فیبوناچی زمانی:

1. ابزار FIB TIME ZONE را انتخاب کنید.
2. نقطه آغاز روند (کف یا سقف اول) را مشخص کنید.
3. نقطه کف یا سقف بعدی را نیز تعیین کنید.

پس از تعیین این نقاط، خطوط عمودی در نسبت‌های فیبوناچی (مانند 38.2%، 50% و 61.8%) روی نمودار نمایان می‌شوند و نشان‌دهنده زمان‌های احتمالی تأثیرگذار بر قیمت هستند.

 

نحوه استفاده از ابزار فیبوناچی در فارکس

 

1. کاربرد اصلاحی فیبوناچی برای ورود به معامله

سطوح اصلاحی فیبوناچی یکی از ابزارهای پرکاربرد در تحلیل تکنیکال فارکس به شمار می‌روند و به معامله‌گران کمک می‌کنند نقاط بهینه برای ورود به معامله را شناسایی کنند. در این روش، معامله‌گران به دنبال اصلاح قیمت تا یکی از سطوح کلیدی فیبوناچی مانند 38.2%، 50% و 61.8% هستند.

زمانی که قیمت به یکی از این سطوح اصلاحی نزدیک می‌شود، معامله‌گران منتظر سیگنال‌های تأییدی دیگری مانند الگوهای کندلی (Candlestick Patterns) یا اندیکاتورهای تکنیکال می‌مانند. پس از دریافت تأییدیه‌ها، ورود به معامله در جهت روند اصلی انجام می‌شود. برای مثال، در یک روند صعودی که قیمت پس از یک اصلاح به سطح 61.8% بازمی‌گردد و الگوی کندلی صعودی مانند “چکش” تشکیل می‌دهد، می‌توان این نقطه را برای ورود به معامله خرید استفاده کرد.

 

2. استفاده از سطوح فیبوناچی به عنوان نقاط حمایت و مقاومت

یکی دیگر از کاربردهای کلیدی ابزار فیبوناچی در فارکس، شناسایی نقاط حمایت و مقاومت است. معامله‌گران می‌توانند از این ابزار برای پیش‌بینی رفتار قیمت در برخورد با این سطوح استفاده کنند.

برای استفاده از این استراتژی:

1. رسم سطوح فیبوناچی: ابتدا فیبوناچی را بر اساس حرکات قیمتی یک روند اصلی در تایم‌فریم بلندمدت (مانند روزانه) رسم کنید.
2. مشاهده واکنش‌ها در تایم‌فریم‌های پایین‌تر: در تایم‌فریم‌های کوتاه‌تر (مانند یک‌ساعته)، به نحوه واکنش قیمت به این سطوح توجه کنید. معمولاً این واکنش‌ها شبیه واکنش‌های قیمت در مواجهه با نواحی حمایت و مقاومت معمولی هستند.

هنگامی که قیمت به این سطوح برخورد می‌کند، می‌توان در صورت دریافت تأییدیه از سایر ابزارها، در جهت مخالف با روند قبلی وارد معامله شد. به عنوان مثال، برخورد قیمت با سطح 38.2% فیبوناچی ممکن است نشان‌دهنده حمایت در آن ناحیه باشد و معامله‌گر بتواند وارد یک معامله خرید شود.

 

بیشتر بخوانید: سطوح حمایت و مقاومت در فارکس و نحوه‌ی ترسیم آن

 

3. استفاده از فیبوناچی اکستنشن برای تعیین حد سود

ابزار فیبوناچی اکستنشن برای تعیین اهداف قیمتی پس از پایان اصلاح کاربرد دارد. این ابزار به شناسایی نقاطی کمک می‌کند که قیمت پس از ادامه مسیر می‌تواند به آن‌ها برسد. سطوح پرکاربرد فیبوناچی اکستنشن شامل 138.2% و 161.8% است.

برای استفاده از این ابزار:

1. تعیین نقاط کلیدی: ابتدا موج اول روند (از نقطه A به B) را شناسایی کرده و اصلاح قیمت (از نقطه B به C) را با ابزار فیبوناچی مشخص کنید.
2. پیش‌بینی حرکت بعد:  بر اساس این اطلاعات، ابزار فیبوناچی سطح موج سوم را با توجه به نسبت‌های گسترشی مانند 138.2% یا 161.8% نشان می‌دهد. این سطوح می‌توانند به عنوان تارگت‌های معاملاتی استفاده شوند.

به عنوان مثال، اگر قیمت پس از اصلاح تا سطح 50% یا 61.8% بازگشتی فیبوناچی به روند اصلی بازگردد، سطح 161.8% اکستنشن می‌تواند هدف قیمتی مناسب باشد. همچنین، اگر قیمت از سطح 38.2% بازگشت داشته باشد، سطح 138.2% اغلب به عنوان تارگت مدنظر قرار می‌گیرد.

این سطوح به معامله‌گران کمک می‌کنند تا بر اساس الگوهای حرکتی گذشته، اهداف واقع‌بینانه‌ای برای سود خود تعیین کرده و استراتژی‌های معاملاتی خود را بهبود بخشند.

 

سخن پایانی

ابزار فیبوناچی به‌دلیل کاربری ساده و دقت بالا، یکی از ابزارهای اساسی برای تحلیل تکنیکال و معامله در بازار فارکس است. از شناسایی نقاط ورود و خروج مناسب گرفته تا تعیین اهداف قیمتی و شناسایی زمان‌های کلیدی، این ابزار می‌تواند معاملات شما را به سود بیشتری برساند. با بهره‌گیری از سطوح بازگشتی، اکستنشن و زمانی فیبوناچی، معامله‌گران قادرند تصمیمات دقیق‌تری گرفته و از موقعیت‌های معاملاتی با ریسک پایین‌تر و بازدهی بیشتر بهره‌مند شوند.

بروکر Orbex با ارائه پلتفرم‌های پیشرفته، آموزش‌های حرفه‌ای و تحلیل‌های تکنیکال جامع، گزینه‌ای ایده‌آل برای معامله‌گرانی است که به دنبال ترکیب دانش تحلیل خود با ابزارهای کاربردی هستند.